Rituals / The Body Shop
Rechtbank Den Haag 2 februari 2022, ECLI:NL:RBDHA:2022:642
De Rechtbank Den Haag heeft inbreuk aangenomen op de RITUALS merken door het gebruik van het teken RITUAL voor cosmeticaproducten door The Body Shop.
The Body Shop produceert en verkoopt natuurlijke cosmetische producten en heeft in 2015 een nieuwe huidverzorgingslijn genaamd ‘SPA OF THE WORLD’ gelanceerd. Vanwege oudere merkrechten in de Benelux op het merk ‘SPA’ (namelijk het bekende SPA merk voor water) wordt deze lijn hier op de markt gebracht onder de naam ‘SECRETS OF THE WORLD’. Deze huidverzorgingslijn bestaat uit diverse categorieën producten, waaronder producten in de categorieën ‘RELAXING RITUAL’, ‘RIVITALISING RITUAL’, BLISSFUL RITUAL’ en ‘FIRMING RITUAL’. The Body Shop maakt reclame voor haar SECRETS OF THE WORLD via diverse (online) media. Hieronder, in de carousel, staan een aantal reclames afgebeeld, en een voorbeeld van een productverpakking (afbeeldingen uit het vonnis).
In 2015 heeft Rituals voor het eerst bezwaar gemaakt deze deze productlijn op basis van haar oudere RITUALS EU woordmerken. Eind 2020 start zij een bodemprocedure waarin een EU-wijd merkinbreukverbod wordt gevorderd.
The Body Shop verweert zich door te stellen dat zij het RITUAL teken in haar uitingen en achterop productverpakkingen alleen zuiver beschrijvend gebruikt, namelijk om daarmee aan te geven dat deze producten gebruikt kunnen worden in een “ritueel”.
Zuiver beschrijvend gebruik levert geen merkinbreuk op. Volgens vaste rechtspraak is er sprake van zuiver beschrijvend gebruik van een teken, als het uitgesloten is dat het relevante publiek het teken (mede) opvat als een aanduiding van de herkomst van een bepaalde onderneming.
De Rechtbank overweegt dat Rituals met haar merken derden inderdaad niet kan verbieden het woord “ritueel” (in welke taal dan ook) te gebruiken in zuiver beschrijvende zin, dat wil zeggen in de betekenis van “een reeks handelingen”.
Maar, de Rechtbank is van oordeel dat het gebruik van de RITUAL-tekens door The Body Shop hier niet beperkt is tot dergelijk zuiver beschrijvend gebruik. Kort gezegd, omdat The Body Shop dit teken té prominent gebruikt in reclames ter promotie van haar producten. De RITUAL-tekens worden in de reclames bijvoorbeeld in hoofdletters weergegeven, en hebben vaak te gelden als het meest in het oog springende deel ervan.
De Rechtbank neem aan dat er sprake is van merkinbreuk. The Body Shop gebruik een overeenstemmend teken voor overeenstemmende waren als waarvoor de RITUALS merken zijn geregistreerd (cosmeticaproducten). De mogelijkheid bestaat dat verwarring optreedt bij consumenten over de herkomst van de producten van The Body Shop. Het gevaar voor verwarring wordt in de hand gewerkt doordat partijen in vrijwel hetzelfde marktsegment opereren, de producten uitwisselbaar zijn en de promotie en marketing sterkt vergelijkbaar is.
The Body Shop voert nog aan dat haar producten uitsluitend in eigen (web) winkels worden verkocht, en waar het gaat om aanprijzingen via social media, uitsluitend eigen kanalen worden gebruikt. Vanwege die context is het volgens The Body Shop duidelijk dat de betreffende producten afkomstig zijn van The Body Shop (en dus niet van Rituals). Maar, de Rechtbank gaat hier niet in mee en overweegt dat het risico bestaat dat consumenten de producten associëren met Rituals en kunnen denken dat The Body Shop economisch verbonden is met Rituals, althans dat er sprake is van een commerciële band of vorm van samenwerking [bijvoorbeeld een collab].
Opvallend is dat de Rechtbank het standpunt van The Body Shop dat de kans op verwezenlijking van verwarringsgevaar door enkel het gebruik van het RITUAL-teken op de productverpakkingen verwaarloosbaar klein is, gelet op de positie (alleen achterop de verpakking) en grootte (zie vierde afbeelding in carousel hierboven), onderschrijft. Maar, de combinatie van de RITUAL-tekens op de productverpakking en het prominent gebruik ervan op het promotiemateriaal, maakt dat consumenten zouden kunnen denken dat er sprake is van een commerciële samenwerking tussen Rituals en The Body Shop. Dit levert indirect gevaar voor verwarring op, en dus merkinbreuk.
De Rechtbank legt The Body Shop een merkinbreukverbod op dat zich uitstrekt over de EU, maar ook over het territorium van het Verenigd Koninkrijk (‘VK’). Toen Rituals deze procedure startte, was het VK nog onderdeel van de EU (althans was er een overgangsperiode) en strekte de ingeroepen EU merken zich dus uit over het territorium van het VK. Inmiddels is de overgangsperiode verstreken. De Rechtbank overweegt dat (rechts) bescherming die het EU recht biedt voor aanspraken die zijn ontstaan en in rechte gevorderd vóór het einde van de overgangsperiode, ook ná Brexit worden gegarandeerd en dat zij dus ook het verbod ten aanzien van het VK kan opleggen.